Ngoài một số trường hợp quá rõ ràng hoặc khi trẻ chủ động nói với bố mẹ thì đa phần các trường hợp khác đòi hỏi bố mẹ phải nhận biết các dấu hiệu nghi ngờ sau đây:

• Trẻ sợ hãi một người hoặc một nơi đặc biệt nào đó,
• Phản ứng không bình thường từ trẻ khi trẻ được hỏi chúng có tiếp xúc đụng chạm với một người nào đó không,
• Sợ hãi một cách không lý do khi được thăm khám cơ thể,
• Trẻ vẽ những hình vẽ liên quan đến hành vi tình dục,
• Thay đổi đột ngột hành vi như mút tay, đái dầm hoặc ỉa đùn,
• Trẻ bỗng hiểu rõ bộ phận sinh dục, các hoạt động tình dục cũng như các từ ngữ liên quan,
• Hoặc thậm chí trẻ tìm cách thực hiện hành vi tình dục với đứa trẻ khác.

Với những biểu hiện nghi ngờ trên, trẻ cần được thăm khám bởi một bác sĩ nhi khoa có kinh nghiệm. Việc thăm khám có thể phát hiện được dấu hiệu trực tiếp trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi trẻ bị lạm dụng tình dục. Tuy nhiên tùy theo mức độ bị lạm dụng mà các triệu chứng có rõ hay không. Các thăm khám bao gồm đánh giá hành vi của trẻ, thăm khám thực thể vùng đùi, các vết sướt, vết nứt hậu môn, âm hộ, dương vật, kiểm tra màng trinh. Các xét nghiệm bao gồm các test chẩn đoán các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Trong trường hợp không có sự giao hợp, không có những tổn thương thực thể thì việc chẩn đoán khó hơn nhiều. Lúc này việc tạo một không khí tin cậy giữa thầy thuốc và trẻ là một yếu tố quan trọng trong chẩn đoán.

Hiện nay các nghiên cứu đang tập trung vào trả lời câu hỏi liệu trẻ em bị lạm dụng tình dục có thể phục hồi hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn hay không và nếu có thì những tác nhân nào quan trọng nhất. Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại thì vẫn chưa có một câu trả lời cụ thể cho vấn đề này. Dù vậy các chuyên gia vẫn đưa ra những giải pháp và trị liệu để nâng cao khả năng hồi phục của trẻ bị lạm dụng tình dục hoặc ít nhất thì cũng làm giảm những tác động xấu nhất của nó.

Sự nâng đỡ tình cảm, tinh thần và lòng tin của gia đình, bạn bè, nhà trường và xã hội cũng như việc giúp trẻ bị lạm dụng tình dục hiểu rõ được giá trị bản thân cùng với những hoạt động trí tuệ tinh thần khác sẽ góp phần làm giảm thiểu những hậu quả của lạm dụng tình dục.

Điều quan trọng nhất là giúp trẻ loại bỏ được mặc cảm tội lỗi thường gặp phải ở trẻ bị lạm dụng tình dục. Các nạn nhân cũng cho biết rằng việc tham dự các buổi thảo luận về lạm dụng tình dục trẻ em, đọc các sách nói về lạm dụng tình dục và điều trị tâm lý giúp họ có một cuộc sống bình thường. Thời gian cũng là một yếu tố quan trọng để làm giảm các sang chấn tâm lý gây nên do lạm dụng tình dục.